39 государств, в том числе две сверхдержавы - Соединенные Штаты Америки и Российская Федерация, а также ведущие страны Европы, Латинской Америки и Ближнего Востока, признали и осудили Геноцид армян в 1894-1923 гг.

4 мая, 2020 - 12:31

Геноцид армян был осуществлен на территории Западной Армении, Киликии, Османской империи и Восточной Армении, в городах Баку, Шуши… в течение 1894-1923 годов  тремя сменявшими друг друга турецкими правительствами: султанским, младотурецким и кемалистским, при активном и непосредственном участии также курдских бандформирований, в результате чего было убито более 1,5  миллиона армян, а большая часть оставшегося армянского населения была депортирована.

Геноцид армян и его депортация также был осуществлен в 1918-2016 годах на территории Азербайджана, Арцаха, Нахичевана и других армянских территориях, со стороны правительств Азербайджанской Демократической Республики (мусаватистов), Азербайджанской ССР (большевиков) и наконец Республики Азербайджан.

Фактически, Геноцид армян продолжается и по сей день.

Геноцид армян - это международное преступление против человечества и человечности, и полностью соответствует статьям и положениям Конвенций ООН «О предупреждении преступления геноцида и наказании за него» от 9 декабря 1948 года и «О неприменении срока давности в отношении военных преступлений и преступлений против человечества» от 26 ноября 1968 года. И срок давности к нему неприменим.

Международное сообщество признала и осудила Геноцид армян как формально-официально в части значительного числа государств, а также международных (межгосударственных) и религиозных организаций, так и в ещё большей степени признанно в мировом общественном мнении.

Факт осуществления турецким правительством Геноцида армян обоснован, признан и подтвержден свидетельствами очевидцев, в т.ч. дипломатов, военных и журналистов, архивными документами, законами, резолюциями и решениями различных стран и международных организаций.

По состоянию на 1 января 2020 года Геноцид армян признали и осудили 39 государств,

в том числе две сверхдержавы - Соединенные Штаты Америки и Российская Федерация,

а также ведущие страны Европы, Латинской Америки и Ближнего Востока.

 24 мая 1915 года первыми признали и осудили Геноцид армян правительства Великобритании, Франции и России, которые в своем совместном специальном заявлении квалифицировали это чудовищное преступление, как «…. Ввиду этих новых преступлений, совершаемых Турцией против человечества и цивилизации, союзные правительства России, Франции и Англии публично объявляют Блистательной Порте, что они возлагают личную ответственность за эти преступления на всех членов турецкого правительства, а также на тех его местных представителей, которые окажутся причастными к подобной резне.».

В 1919-1920 г.г. Специальный Военный трибунал Константинополя организовал суд над главарями младотурков - членами турецкого правительства и губернаторами, представив им два обвинения: вовлечение Османской империи в войну и организацию резни, геноцида и депортацию армян - подданных империи, на основе чего главари младотурков  очно и заочно  были приговорены к смертной казни, что впоследствии осуществили армянские мстители, в рамках операции акции возмездия «Немезис».

Перечислим, в хронологическом порядке, государства, признавшие и осудившие Геноцид армян в 1894-1923 годах на территории Западной Армении, Киликии, Османской империи и Восточной Армении.

1.      Великобритания. 24 мая 1915 года (Совместное заявление правительств Великобритании, Франции и России).

2.      Франция.  24 мая 1915 года  (Совместное заявление правительств Великобритании, Франции и России), 29 мая 1998 года Национальное Собрание Франции приняло законопроект о признании Геноцида армян в Османской империи в 1915 году. 7 ноября 2000 года за резолюцию о Геноциде армян проголосовал Сенат Франции. 29 января 2001 года Президент Франции Жак Ширак подписал закон о признании Геноцида армянского народа, 22 декабря 2011 года нижняя палата Парламента одобрила законопроект об уголовном наказании за отрицание Геноцида армя, 24 апреля 2015 года выступление Президента Франции Франсуа Олланд в Ереване, 14 октября 2016 года принят Закон о криминализации отрицания Геноцида армян, 10 апреля, 2019 года Президент Франции Эммануэль Макрон подписал Указ о провозглашении 24 апреля Национальным днем памяти Геноцида армян.

3.      Россия. 24 мая 1915 года (Совместное заявление правительств Великобритании, Франции и России),  14 апреля 1995 года Государственная Дума приняла заявление, осуждающее организаторов Геноцида армян 1915-1922 годах и признающее 24 апреля Днем памяти жертв Геноцида армян, Заявления Государственной Думы от  22 апреля 2005 года и 24 апреля 2015 года,  выступление Президента России Владимира Путина в Ереване 24 апреля 2015 года.

4.      Османская империя. (Правопреемником которой является Республика Турция). 1919-1920 г.г. Приговоры Специального Военного трибунала Константинополя.

5.      США.  9 февраля 1916 года смежное решение Сената США, 6 августа 1919 года Акт Конгресса США о Комитете Помощи Ближнему Востоку,  9 апреля 1975 года Совместное постановление Палаты представителей США, 28 мая 1951 года письменное заявление Правительства США в Международном Суде относительно Конвенции о предупреждении преступления геноцида и наказании за него,  22 апреля 1981 года прокламация Президента США Рональда Рейгана № 4838, 8 апреля 1975 года совместная Резолюция Палаты представителей № 148, 10 сентября 1984 года совместная Резолюция Палаты представителей №247, 29 октября 2019 года Резолюция Палаты представителей Конгресса США № 296 о признании и осуждении Геноцида армян, 12 декабря 2019 года Резолюция Сената США № S.Res 150 о признании и осуждении Геноцида армян.

6.      Уругвай. 20 апреля 1965 года Главная Ассамблея Сената Уругвая и Палаты представителей приняла закон «О Дне памяти жертв Геноцида армян».

7.      Советский Союз. 1965 год  В середине 1960-х годов в преддверии 50-летия Геноцида армян советским руководством было принято решение соорудить посвящённый этой трагедии мемориальный комплекс увековечивающего память жертв Геноцида армян «Цицернакаберд». 16 марта 1965 года правительство Советской Армении приняло решение о возведении памятника. Он был открыт в Ереване 29 ноября 1967 году, является самым распространенным архитектурным символом, ассоциируемым с памятью о Геноциде армян.

8.   Кипр. 20 апреля 1965 года Парламент страны принял закон «О Дне памяти жертв геноцида армян», 24 апреля 1975 года Резолюция № 36 (1975) Палаты представителей Кипра, 29 апреля   1982 года Парламент республики официально признал Геноцид армян 1915 года, в 1990 году Парламент Кипра признал 24 апреля Днем памяти жертв Геноцида.  2 апреля 2015 года принят Закон о криминализации отрицания Геноцида армян.В декабре 1965 года Республик Кипр стала первой страной, которая подняла вопрос Геноцида армян на Генеральной Ассамблее ООН (20-я сессия).

9.      Республика Армения22 ноября 1988 года Верховный Совет Армянской ССР (входившая в состав Советского Союза) принял закон «Об осуждении Геноцида 1915 года в Османской Турции». 23 августа 1990 года пункт 11 Декларации о независимости Армении, 29 января 2015 года Всеармянская декларация к 100-летию Геноцида армян, отрицание Геноцида армян карается по закону. 24 апреля провозглашен Днем памяти жертв Геноцида армян, а Армянская Апостольская Церковь причислила жертв Геноцида армян к сонму Святых Мучеников.

10.   Арцах (Нагорно-Карабахская Республика). В 1993 году Парламент Республики Арцах признал и осудил Геноцид армян, 24 апреля провозглашен Днем памяти жертв Геноцида армян.

11.   Аргентина. 5 мая 1993 года Сенат Аргентины принял резолюцию, в которой заявил о солидарности с армянской общиной, жертвами первого геноцида XX века. Резолюции по случаю годовщины Геноцида армян также была принята Сенатом в 2003 и 2005 годах. В марте 2004 года была принята Декларация в знак солидарности с армянской общиной. В 2006 году был принят Закон, провозглашающий 24 апреля «Днем действий за терпимость и уважением между народами».

12.   Греция25 апреля 1996 году Парламент Греции принял решение о признании 24 апреля Днем памяти жертв Геноцида армянского народа, осуществленного Османской Турцией в 1915 году, 9 сентября 2014 года принят Закон о криминализации отрицания Геноцида армян.

13.   Ливан3 апреля 1997 году Национальное Собрание Ливана приняло резолюцию, в которой признало и осудило Геноцид против армянского народа и заявила о своей солидарности с армянским народом. 11 мая 2000 года Парламент Ливана принял Резолюцию, в которой признал и осудил Геноцид против армянского народа.

14.   Бельгия26 марта 1998 году Сенат Бельгии принял Резолюцию, согласно которой признается факт Геноцида армян в 1915 году в Османской Турции и обратился к правительству современной Турции также признать его.

15.   Ватикан10 ноября 2000 году Папа римский Иоанн Павел II признал и осудил Геноцид армян в Османской Турции 1915 года. 12 апреля 2015 года Папа римский Франциск назвал массовое убийство армян в Османской империи «первым Геноцидом XX века», за которым последовали нацистский Холокост и преступления сталинизма. Это было сказано во время армянской литургии в Соборе Св. Петра в Риме в память 100-летия с начала массового истребления армян в Османской империи. 24 июня 2016 года Папа римский Франциск осудил Геноцид армян также во время визита в Ереван.

16.   Италия16 ноября 2000 году Парламент Италии принял Резолюцию о признании Геноцида армян.

17.   Швейцарияв марте 2002 года  Национальный Совет принял Постулат, в котором признал Геноцид армян. Однако в мае 2002 года Федеральный Совет Швейцарии отклонил Постулат. 16 декабря 2003 года Национальный Совет Швейцарии  принял резолюцию с признанием Геноцида армян 1915 года, в 1993 году принят Закон о криминализации отрицания Геноцида армян.

18.   Канада13 июня 2002 года Сенат Канады принял резолюцию, признающую Геноцид армян и утверждающую 24 апреля Днем памяти жертв Геноцида армян. 21 апреля 2004 года Палата общин Парламента Канады признала Геноцид армян 1915 года в Османской Турции.

19.   Словакия30 апреля 2004 года Парламент Словакии признал Геноцид армян, в ноябре 2011 года принят Закон о криминализации отрицания Геноцида армян.

20.   Словения. 11 октября 2004 года. Словения признала Геноцид армян в 2004 году. 1 сентября 2009 года принят Закон о криминализации отрицания Геноцида армян (дополнения в Уголовный кодекс страны).

21.   Нидерланды.  21 декабря 2004 года Палата представителей признала Геноцид армян.

22.   Польша19 апреле 2005 года Парламент Польши признал Геноцид армян в Турции во время Первой мировой войны.

23.   Венесуэла14 июля 2005 года Парламент Венесуэлы принял Резолюцию по признанию Геноцида армян.

24.   Литва15 декабре 2005 года Сейм Литвы принял резолюцию, осуждающую Геноцид армян 1915 года в Османской империи.

25.   Чили. 5 июня 2007 году Сенат Чили принял решение, в котором осудил Геноцид армян и призвал правительство страны поддержать армянский народ.

26.   Швеция11 марта 2010 года депутаты шведского Парламента — Риксдага признали Геноцидом массовые убийства армян в Турции в 1915 году.

27.   Республика Западная Армения. 29 марта 2011 года Решение о постоянном, вооруженном и положительном нейтралитете армян Западной Армении и самой Западной Армении, 19 октября 2014 года Заявление Национального Собрания (Парламента) Западной Армении «О стратегии Республики Западная Армения относительно вопросов признания и осуждения Геноцида армян и возмещения за него», 25 апреля 2015 года. Послание Национального Собрания (Парламента) Западной Армении «Парламентам государств–членов ООН», 26 апреля 2015 года Послание Правительства Западной Армении «Правительствам государств–членов ООН».

28.   Боливия.  27 ноябре 2014 года Парламент страны признал и осудил Геноцид армян. Глава Сената Боливии Соня Гуардиа Мелгар заявила, что народ и власти страны не только выражают свою поддержку и солидарность армянскому народу в деле борьбы за справедливость, но также осуждают любое проявление отрицания Геноцида армян. Она подчеркнула, что только путем признания и осуждения Геноцида армян можно будет предотвратить повторение подобных преступлений.

29.   Сирия. 17 марта 2015 года Парламент Сирии признал Геноцид армянского народа, 13 февраля 2020 года Парламент Сирии признал и осудил Геноцид армян.

30.   Австрия24 апреля 2015 года Парламент Австрии признал и осудил Геноцид армян в Османской империи в 1915 году.

31.   Болгария. 24 апреля 2015 года Парламент Болгарии принял резолюцию об осуждении массовых убийств армян в Османской империи в период с 1915 по 1922 год. Документ устанавливает 24 апреля как День памяти жертв, в тексте резолюции не используется слово «Геноцид».

32.   Люксембург6 мая 2015 года Парламент Люксембурга принял Резолюцию о признании Геноцида армян.

33.   Бразилия21 мая 2015 года Федеральный Сенат Бразилии единогласно признал факт Геноцида армян.

34.   Дания. 19 мая 2015 года Парламент Дании принял Резолюцию, в которой было указано, что «принудительные депортации, массовые убийства и другие нападения» произошли в отношении армян 1915 году, но официально термин «Геноцид» не использовался, 26 января, 2017 года Парламент Дании принял Резолюцию про Геноцид армян.

35.   Парагвай. 29 октября 2015 года Сенат Парагвая признал Геноцид армян.

36.   Германия. 2 июня 2016 года Бундестаг принял Резолюцию, которая признает преступления против армян в 1915 году Геноцидом. Годом раньше, 23 апреля 2015 года Президент Германии Йоахим Гаук признал Геноцидом массовое убийство армян в Османской империи и частичную ответственность Германии.

37.   Чехия25 апреля 2017 года Парламент Чехии принял Резолюцию о признании и осуждении Геноцида армян.

38.   Португалия. 26 апреля 2019 года Парламент Португалии принял резолюцию о признании Геноцида армян.

39.   Ливия. в апреле 2019 года Совет министров Временного правительства на востоке Ливии признал Геноцид армян.

Геноцид армян признан и осужден влиятельными международными и религиозными организациями, такими как Европейский Парламент, Совет Европы, Парламентская Ассамблея Совета Европы (ПАСЕ), Подкомиссия ООН по правам человека, Подкомиссия ООН по предупреждению дискриминации и защита меньшинст, Международная организация Франкофонии, Парламент Андского сообщества наций стран Латинской Америки, Парламентская ассамблея стран Южной Америки (МЕРКОСУР), Всемирный Совет церквей, ААЦ, РПЦ, Католическая Церковь, Англиканская Церковь, Постоянный Трибунал народов, Международная федерация за права человека (FIDH) и многие другие.

В восьми странахГреции, Кипре, Словакии, Словении, Швейцарии, Армении, Бельгии и  Франции были приняты также Законы о криминализации отрицания Геноцида армян, в соответствии с которыми любое отрицание этого чудовищного преступления является уголовно наказуемым деянием. (справка: в январе 2017 года Конституционный суд Франции приостановил (аннулировал) закон «О криминализации отрицания ряда преступлений», охватывающий также Геноцид армян в Османской империи, мотивировав его тем, что некоторые положения закона ограничивают свободу слова граждан).

В декабре 1965 года Республик Кипр стала первой страной, которая подняла вопрос Геноцида армян на Генеральной Ассамблее ООН (20-я сессия).

Полномочные представители 22 коренных народа мира из Европы, Азии, Африки и Америки, официально аккредитованных в Ассамблее коренных народов Организации Объединенных Наций (UN Assembly of Indigenous Peoples) в октябре 2011 года признали и осудили Геноцид армян, и ратифицировали соответствующую Декларацию. Среди 22 коренных народа мира, ратифицировавших данную Декларацию были:

1.      Баски (Испания и Франция) - «Представительство Басков» («Basque Representation»);

2.      Корсиканцы (Франция, Корсика) - «Международное объединение корсиканцев» («Corsica Internaziunalst»);

3.      Чакма (Бангладеш, крупнейшее индийское народность) - «Собрание народа Чакма» («Chakma -Jumma People»);

4.      Амазиги - самоназвание Берберы (Марокко) – «Гражданство народа Амазигов» («Amazigh People Citizenship»);

5.      Кхмеры - самоназвание камбоджийцев (Южный Вьетнам) - «Представительство кхмерского народа» («Khmer Krom People»);

6.      Чамы - самоназвание Тямы (Камбоджи, Таиланд, Вьетнам) – «Национальная федерация Чамов Камбоджи» («Cham National Federation of Cambodia»);

7.      Канаки - самоназвание меланезийцев (Новая Каледония, заморское сообщество Франции) – «Конгресс народных традиций Канаков» («Kanak Popular Customs Congress») и другие.

 Парламент Курдистана в изгнании - 24 апреля 1996 года признал Геноцид армян.

 Геноцид армян также признан на уровне региональных (провинций, губерний, штатов) и местных органов власти в Австралии, Аргентине, Бразилии, Великобритании, Канаде, Швейцарии, Испании, Италии, Украины, США:

1.      АвстралияНовый Южный УэльсЮжная Австралия — в 2007 Парламент штата Нового Южного Уэльса принял акт осуждения Геноцида армян и предложил Федеральному правительству Австралии сделать то же; в марте 2009 Парламент Южной Австралии принял подобный акт.

2.      Бразилия: штаты Сан-ПаулуСеара, Парана,

3.      ВеликобританияДербиУэльсШотландияСеверная Ирландия

4.      Испания: ПайпортаАликантеМарбельяМалагаСабадельСтрана БасковКаталонияБалеарские островаНаварраАрагон - парламенты регионов,  а также 34 города Испании признали Геноцид армян.

5.      Италия: более 90 итальянских коммун

6.      Канада: Британская Колумбия, Онтарио (город Торонто включительно) Квебек (включая город Монреаль) независимо от своего федерального правительства, а затем и собственно правительство Канады в 2004 году признали Геноцид армян.

7.      Мексика: штат Мичоакан.

8.      УкраинаЧеркасская областьПолтавская областьДнепрУжгород,  МариупольВольнянский район Запорожской областиВаси́льевский райо́н Запорожской областиЗапорожская область.

9.      Швейцария:  кантоны Женева и Во,

10.   США: на март 2019 года 49 из 50 штатов официально признали и осудили Геноцид армян, а также объявили 24 апреля Днём памяти жертв Геноцида армянского народа. В марте 2019 года последним Геноцид армян признал штат Алабама. Не признал Геноцид армян только 1 штат США - Миссисипи. С конца 1970-х каждый год 24 апреля Президенты США выступают с телеобращением к армянам Америки.

 Геноцид армян официально признали многие влиятельные национальные организации США, в частности еврейские (Сионистская организация США, Прогрессивный еврейский союз, Союз иудаистских реформ, Антидиффамационная лига (ADL), а также украинская, греческая, польская, венгерская, арабская, ассирийская, болгарская, румынская, латвийская, литовская, филиппинская и словацкая общины.

 В 2010 году Геноцид армян признал Глава Русской православной церкви Патриарх Московский и всея Руси Кирилл.

В 2013 году Англиканская Церковь Уэльса признала резню армян во время и после Первой мировой войны первым Геноцидом 20-го века, став таким образом первым членом Англиканского сообщества, сделавшим это.

К теме Геноцида армян 1894-1923 г.г. неоднократно обращались и подробно освещали также многие влиятельные мировые СМИ:  BBCCNN,  CBS,  Associated Press,  New York Times,  Washington post,  The TimesUSA TodayDaily NewsLos Angeles TimesThe IndependentThe GuardianThe Daily Mail, The Sun,  The Daily Telegraph, Daily Mirror, El Mundo, Libération,La Repubblica,Le Figaro, Le Monde,L’Humanité, Le ParisienDaily Express, The Christian Science Monitor,  SpiegelRadio Free Europe/Radio Liberty (RFE/RL), Sabah, ITAR-TASSRIARussia TodayRegnum,  Известия, и т. д.

Убийства армян в Османской империи рассмотрены и признаны многими международными организациями. В 1984 году «Постоянный трибунал народов» признал действия Османской империи геноцидом. К аналогичному выводу в 1997 году пришла Международная ассоциация исследователей геноцида (МЦППП). В 2001 году совместная турецко-армянская комиссия по примирению обратилась в «Международный центр по вопросам правосудия переходного периода» для независимого заключения, являются ли события 1915 года геноцидом. В начале 2003 года МЦППП представил заключение, что события 1915 года попадают под все определения геноцида и употребление этого термина полностью оправдано.

Возможность рассмотрения Гаагским международным трибуналом вопроса признания Геноцида армян на территории Западной Армении, Киликии, Османской империи и Восточной Армении … в течение 1894-1923 годов  совершенного тремя сменявшими друг друга турецкими правительствами: султанским, младотурецким и кемалистским, а также перспективы признания этого ужасного преступления в судебном порядке признали прокурор Гаагского международного уголовного суда Луис Морено-Окампо и руководитель БДИПЧ/ОБСЕ Янеша Ленарчича на 37-ом международном форуме Международной федерации по правам человека (FIDH). А как отметил Луис Морено-Окампо вопрос геноцида армян полностью соответствует деятельности Гаагского международного трибунала и Гаагский международный трибунал вправе рассмотреть вопрос признания геноцида армян в судебном порядке.

Отметим, что посещение мемориального комплекса «Цицернакаберд», посвященного Святым Мученикам – 1,5 миллионам жертвам Геноцида армян, совершенного на территории  Западной Армении, Киликии, Османской империи и Восточной Армении, в городах Баку, Шуши… в течение 1894-1923 годов  тремя сменявшими друг друга турецкими правительствами, прибывших с официальными визитами в Республику Армения Глав государств и Правительств, руководителей международных организаций и официальных делегаций, а также многочисленных представителей общественности, является наглядным примером международного признания и осуждения этого чудовищного преступления против человечества и человечности – первого геноцида ХХ-го века.

Республика Западная Армения (Армения) приветствует факт признании и осуждения Геноцида армян 1894-1923 г.г. со стороны международного сообщества, и считает, что теперь настало время, сделать решительный переход от признания и осуждения Геноцида армян к полному возмещению ущерба за его последствия, другими словами, к компенсации и окончательному, справедливому и полному решению Армянского вопроса.

Пресс-служба Национального Собрания (Парламента) Западной Армении

23 апреля 2020 год

 

39 պետություններ ճանաչել ու դատապարտել են Հայոց ցեղասպանությունը, որն իրականացվել է 1894-1923 թթ.  Արեւմտյան Հայաստանում, Կիլիկիայում, Օսմանյան կայսրության մեջ, Արեւելյան Հայաստանում, Բաքվում, Շուշիում․․․

 Հայերի ցեղասպանությունը իրականացվել է 1894-1923 թթ. ընթացքում Օսմանյան կայսրության տարածքում, Արեւմտյան Հայաստանում, Կիլիկյան Հայաստանում, Արեւելյան Հայաստանում, Բաքվում, Շուշիում․․․ ՝ Թուրքիայի իրար հաջորդող կառավարությունների կողմից՝ սուլթանական, երիտթուրքական քեմալական, հետագայում՝ հանրապետական, ինչպես նաև քրդական ավազակախմբերի ակտիվ և անմիջական մասնակցությամբ, որի ադյունքում սպանվեցին ավելի քան 1,5 միլիոն հայեր, իսկ մնացած հայ բնակչության մեծ մասը բռնի կերպով արտաքսվեց:

Հայերի ցեղասպանությունն ու բռնագաղթը իրականացվել է նաեւ 1918-2016 թթ ընթացքում Ադրբեջանի իրար հաջորդող կառավարությունների կողմից Ադրբեջանում, Արցախում, Նախիջեւանում եւ հայկական այլ տարածքներում։

 Փաստացի Հայերի ցեղասպանությունը շարունակվում է մինչեւ այսօր։

 Հայերի նկատմամբ 1894 - 1923 թթ ընթացքում իրականացված կոտորածն ու բռնագաղթը հանդիսանում է ցեղասպանություն` համաձայն ՄԱԿ-ի «Ցեղասպանության հանցագործության կանխարգելման եւ դրա պատժի մասին» Կոնվենցիայի, 9 դեկտեմբեր 1948 թ։

Հայերի ցեղասպանությունը ենթակա է դատապարտման, համաձայն՝ ՄԱԿ-ի «Պատերազմի հանցագործությունների եւ մարդկության դեմ հանցագործությունների նկատմամբ վաղեմության ժամկետ չկիրառելու մասին» Կոնվենցիայի, 26 նոյեմբեր 1968 թ։

Եւ նրա նկատմամբ վաղեմության ժամկետ չի կիրառվում։

 Միջազգային ընկերակցության անդամ մի շարք պետություններ ճանաչել ու դատապարտել են Հայերի ցեղասպանությունը, ինչպես նաեւ միջազգային ու կրոնական կազմակերպություններ, այդ թվում եւ միջազգային հասարակական կարծիքն ամբողջության մեջ։

Թուրքական իշխանությունների իրականացրած Հայերի ցեղասպանության փաստը տարբեր պետությունների ու միջազգային կառույցների կողմից ճանաչված ու փաստարկված է ականատեսների վկայություններով, այդ թվում՝ դիվանագետների, զինվորական թղթակիցների, արխիվային փաստաթղթերի, օրենքների, բանաձեւերի եւ որոշումների միջոցով։

 2020 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ 39 պետություններ, այդ թվում նաեւ երկու գերպետություններ՝ ԱՄՆ եւ Ռուսաստանի Դաշնությունը, ինչպես նաեւ Եվրոպայի, Լատինական Ամերիկայի ու Մերձավոր Արեւելքի մի շարք առաջատար պետություններ ճանաչել ու դատապարտել են Հայերի ցեղասպանությունը։

 1915 թվականի մայիսի 24-ին Մեծ Բրիտանիայի, Ֆրանսիայի և Ռուսաստանի կառավարությունները առաջինն էին, որ ճանաչեցին և դատապարտեցին Հայոց ցեղասպանությունը, ովքեր իրենց համատեղ հատուկ հայտարարության մեջ որակեցին այս հրեշավոր հանցագործությունը որպես «... Թուրքիայի նոր ոճիրը մարդկության եւ քաղաքակրթության դեմ»: Տեքստում մասնավորապես ասված էր. «Հաշվի առնելով մարդկության եւ քաղաքակրթության դեմ Թուրքիայի նոր հանցագործությունները՝ Դաշնակից պետությունների կառավարությունները հրապարակայնորեն հայտարարում են Բարձր դռանը այս հանցագործությունների համար Օսմանյան կառավարության բոլոր անդամների անձնական պատասխանատվության մասին, ինչպես նաեւ այն պաշտոնյաների, որոնք ներգրավված կլինեն այդ կոտորածներում»:

 Կոստանդնուպոլսի Ռազմական հատուկ ատյանը 1919 – 1920 թթ. իրականացրել է երիտթուրք պարագլուխների դատավարությունը, նրանց ներկայացնելով երկու մեղադրանք. Օսմանյան Կայսրությունը պատերազմի մեջ ներքաշելու եւ կայսրության հպատակ հայ քաղաքացիների կոտորածները, ցեղասպանությունը ու բռնագաղթը իրականացնելու համար, ինչի հիման վրա երիտթուրք պարագլուխներից Թալեաթը, Էնվերը, Ջեմալը, Նազիմը, Քեմալ բեյը, Ջեմալ Ազմին, Նայիմը, Բեհաեդդին Շաքիրը հեռակա կարգով դատապարտվել են մահվան, որն հետագայում ի կատար են ածել «Նեմեսիս» գործողություն հայ վրիժառուները:

 Ժամանակագրական կարգով թվարկենք այն պետությունները, որոնք ճանաչել եւ դատապարտել են Հայերի ցեղասպանությունը՝ իրականացված 1894-1923 թթ. ընթացքում Օսմանյան կայսրության տարածքում, Արեւմտյան Հայաստանում, Կիլիկյան Հայաստանում, Արեւելյան Հայաստանում, Բաքվում, Շուշիում․․․

 1.        Մեծ Բիտանիա։ 24 մայիս 1915 թ (Մեծ Բիտանիայի, Ֆրանսիայի եւ Ռուսաստանի համատեղ հայտարարությունը)

2.        Ֆրանսիա։ 24 մայիս 1915 թ (Մեծ Բիտանիայի, Ֆրանսիայի եւ Ռուսաստանի համատեղ հայտարարությունը)։ 29 մայիս 1998 թ Ֆրանսիայի Ազգային Ժողովը օրենք է ընդունել Օսմանյան կայսրությունում 1915 թ Հայերի ցեղասպանության վերաբերյալ։ 7 նոյեմբեր 2000 թ Սենատը քվեարկել է Հայերի ցեղասպանության վերաբերյալ բանաձեւի օգտին։ 29 հունվար 2001 թ, նախագահ Ժակ Շիրակը ստորագրել է օրենք Հայ ժողովրդի ցեղասպանությւոնը ճանաչելու մասին։ 22 դեկտեմբեր 2011 թ Խորհրդարանի ստորին պալատը օրինագիծ հաստատեց Հայերի ցեղասպանության ժխտողականության քրեականացման մասին։ 24 ապրիլ 2015 թ Ֆրանսիայի նախագահ Ֆրանսուա Օլանդի ելույթ ունեցավ Երեւանում։ 14 հոկտեմբեր 2016 թ ընդունվել է օրենք Հայերի ցեղասպանության ժխտողականությունը քրեականացնելու վերաբերյալ։ 10 ապրիլ 2019 թ Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը հրամանագիր է ստորագրել ապրիլի 24-ը որպես Հայերի ցեղասպանության հիշատակի ազգային օր նշելու մասին։

3.        Ռուսաստան։ 24 մայիս 1915 թ (Մեծ Բիտանիայի, Ֆրանսիայի եւ Ռուսաստանի համատեղ հայտարարությունը)։ 14 ապրիլ 1995 թ Պետական Դուման ընդունել է հայտարարություն 1915 – 1922 թթ Հայերի ցեղասպանության կազմակերպիչներին դատապարտելու եւ ապրիլի 24-ը որպես Հայերի ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օր նշելու վերաբերյալ։ 22 ապրիլ 2005 թ եւ 24 ապրիլ 2015 թ Պետական Դումայի հայտարարություննները։ 24 ապրիլ 2015 թ Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը ելույթ է ունենում Երեւանում։

4.        Օսմանյան կայսրություն։ (Որի իրավահաջորդը հանդիսանում է Թուրքիայի Հանրապետությունը)։ Կոստանդնուպոլսի Ռազմական հատուկ ատյանի դատավճիռները 1919 – 1920 թթ։

5.        ԱՄՆ։ 9 փետրվար 1916 թ ԱՄՆ Սենատի հարակից որոշումը, 6 օգոստոս 1919 թ ԱՄՆ Կոնգրեսի Ակտը Մերձավոր Արեւելքի Օժանդակության Կոմիտեի վերաբերյալ, 9 ապրիլ 1975 թ ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի համատեղ որոշումը, 28 մայիս 1951 թ Արդարադատության միջազգային դատարան ուղարկված ԱՄՆ Կառավարության գրավոր հայտարարությունը «Ցեղասպանության հանցագործության կանխարգելման եւ դրա պատժի մասին» Կոնվենցիայի կապակցությամբ, 22 ապրիլ 1981 թ նախագահ Ռոնալդ Ռեյգանի №4838 հայտարարությունը, 8 ապրիլ 1975 թ №148 եւ 10 սեպտեմբեր 1984 թ. №247 ԱՄՆ Կոնգրեսի երկու պալատների համատեղ բանաձեւերը, 29 հոկտեմբեր 2019 թ ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի ընդունած № 296 բանաձեւը, 12 դեկտեմբեր 2019 թ ԱՄՆ Սենատի ընդունած № S.Res 150 բանաձեւը։

6.        Ուրուգվայ։ 20 ապրիլ 1965 թ, Ուրուգվայի Սենատի Գլխավոր ասամբլեան եւ Ներկայացուցիչների պալատը ընդունեցին օրենք «Հայերի ցեղասպանության նահատակների հիշատակի օրվա մասին»։

7.        Սովետական Միություն։ 1965 թ։ 1960-ական թթկեսին, ցեղասպանության 50-ամյա տարելիցի նախաշեմին, սովետական ղեկավարությունը որոշում ընդունեց Ծիծեռնակաբերդի հուշահամիլիրի կառուցման վերաբերյալ՝ Ցեղասպանության զոհերի հիշատակը հարգելու համար։ 1965 թ. մարտի 16-ին Խորհրդային Հայաստանի կառավարությունը որոշում ընդունեց հուշարձանի կառուցման մասին: Հուշահամալիրի բացումը կատարվել է 1967 թնոյեմբերի 27-ին եւ այն հանդիսանում է Հայերի ցեղասպանության զոհերի հիշատակին նվիրված ամենատարածված ճարտարապետական խորհրդանիշն աշխարհում։

8.        Կիպրոս։ 24 ապրիլ 1975 թ թիվ 36 Բանաձեւը ընդունված Ներկայացուցիչների պալատի կողմից, 1982 թԽորհրդարանը պաշտոնապես ճանաչում է 1915 թՀայերի ցեղասպանությունը, 2015 թապրիլին ընդուվում է օրենք Հայերի ցեղասպանության ժխտողականության քրեականացման մասին, 1965-ի դեկտեմբերին Կիպրոսի Հանրապետությունը դարձավ առաջին երկիրը, որը ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայում բարձրացրեց Հայոց ցեղասպանության հարցը:

9.        Հայաստանի Հանրապետություն։ 22 նոյեմբեր 1988 թ, Հայկական ՍՍՀ (որը Սովետական Միություն մաս էր կազմում) Գերագույն Խորհուրդը ընդունեց «Օսմանյան կայսրության մեջ Հայերի ցեղասպանությունը դատապարտելու մասին» օրենքը։ 23 օգոստոս 1990 թ Հայաստանի Անկախության Հռչակագրում ներառվեց 11-րդ հոդվածը։ 29 հունվար 2015 թՀայերի ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցի կապակցությամբ ընդունված Համահայկական հռչակագիրը: Հայերի ցեղասպանության ժխտումը պատժվում է օրենքով: 24 ապրիլը համարվում է Հայերի ցեղասպանության նահատակների հիշատակի օր, իսկ Հայ Առաքելական Եկեղեցին Հայերի ցեղասպանության նահատակներին սրբադասում է, որպես Սուրբ Նահատակներ։

10.    Արցախի Հանրապետություն ։ (Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն)։ 1993 թ Արցախի Հանրապետության Խորհրդարանը ճանաչեց ու դատապարտեց Հայերի ցեղասպանությունը, ապրիլի 24-ը ընդունեց, որպես Հայերի ցեղասպանության նահատակների հիշատակի օր։

11.    Արգենտինա։ 5 մայիս 1993 թ Արգենտինայի Սենատը բանաձեւ ընդունեց, որով դատապարտում էր 20-րդ դարի առաջին ցեղասպանությունը եւ իր աջակցությունը հայտնում հայ համայնքին։ Սենատի կողմից բանաձեւեր են ընդունվել նաեւ 2003 եւ 2005 թթ, 2004-ի մարտին ընդունվեց Հռչակագիր հայ համայնքի հետ համերաշխության վերաբերյալ, 2006 թ ընդունվել է օրենք, որով ապրիլի 24-ը համարվում է «Ազգերի միջեւ հանդուրժողականության եւ հարգանքի օր»։

12.    Հունաստան։ 25 ապրիլ 1996 թ Հունաստանի Խորհրդարանը որոշում է ընդունել ճանաչելու ապրիլի 24-ը որպես Օսմանյան Թուրքիայի կողմից 1915 թիրականացված Հայերի ցեղասպանության հիշատակի օր։ 2014 թսեպտեմբերին ընդունվել է օրենք Հայերի ցեղասպանության ժխտողականությունը քրեականացնելու վերաբերյալ։

13.    Լիբանան։ 3 ապրիլ 1997 թ Լիբանանի Ազգային ժողովը բանաձեւ է ընդունել Հայերի նկատմամբ իրականացված ցեղասպանությունը ճանաչելու եւ դատապարտելու մասին, որում իր համերաշխությունն է հայտնել հայ ժողովրդին։ 11 մայիս 2000 թ Լիբանանի Խորհրդարանը բանաձեւ է ընդունել Հայերի ցեղասպանությունը ճանաչելու եւ դատապարտելու մասին։

14.    Բելգիա։ 26 մարտ 1998 թԲելգիայի Սենատը բանաձեւ է ընդունել Օսմանյան Կայսրության մեջ Հայերի ցեղասպանության փաստը ճանաչելու վերաբերյալ եւ դիմել է Թուրքիայի Հանրապետության կառավարությանը ճանաչելու դա։ 19 հունիս 2015 թ. Բելգիայի վարչապետ Շառլ Միշելը Կառավարության անունից հայտարարեց Հայոց ցեղասպանության ճանաչման մասին: Հայերի ցեղասպանության ժխտումը պատժվում է օրենքով:

15.     Վատիկան։ 10 նոյեմբեր 2000 թՀռոմի Պապ Հովհաննես Պողոս Երկրորդը ճանաչել ու դատապարտել է 1915 թՀայերի ցեղասպանությունը Օսմանյան Կայսրության մեջ։ 12 ապրիլ 2015 թՀռոմի Պապ Ֆրանցիսկոսը Սուրբ Պետրոս Եկեղեցում հայերի կոտորածների զոհերի հիշատակի 100-ամյա տարելիցի կապակցությամբ կատարվող պատարագի ժամանակ Հռոմի Պապ Ֆրանցիսկոս Առաջինը հայերի մասսայական սպանություններն Օսմանյան Կայսրության մեջ կոչեց՝ «20-րդ դարի առաջին ցեղասպանություն»։ 24 հունիս 2016 թԵրեւան այցելության ժամանակ նույնպես Հռոմի Պապ Ֆրանցիսկոս Առաջինը դատապարտեց Հայերի ցեղասպանությունը։

16.    Իտալիա։ 16 նոյեմբեր 2000 թ Իտալիայի Խորհրդարանը բանաձեւ ընդունեց Հայերի ցեղասպանության ճանաչման մասին։

17.    Շվեյցարիա։ 2002 թմարտին Ազգային խորհուրդը որոշում կայացրեց, որով ճանաչեց Հայերի ցեղասպանությունը։ Սակայն 2002 թվականին Դաշնային Խորհուրդը մերժեց այն։ 16 դեկտեմբեր 2003 թԱզգային խորհուրդը արդեն բանաձեւ ընդունեց 1915 թՀայերի ցեղասպանությունը ճանաչելու մասին։ 1993 թ երկրում ընդունվել է օրենք ցեղասպանության ժպտողականության քրեականացման վերաբերյալ։

18.    Կանադա։ 13 հունիս 2002 թ Կանադայի Սենատը Հայերի ցեղասպանությունը ճանաչող բանաձեւ ընդունեց եւ ապրիլի 24-ը ընդունեց, որպես Հայերի ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օր։ 21 ապրիլ 2004 թՀամայնքների պալատը ճանաչեց Օսմանյան Կայսրության մեջ տեղի ունեցած Հայերի ցեղասպանությունը։

19.    Սլովակիա։ 30 ապրիլ 2004 թ Սլովակիայի Խորհրդարանը ճանաչեց Հայերի ցեղասպանությունը, իսկ 2011 թնոյեմբերին ընդունեց Հայերի ցեղասպանության ժխտողականությունը քրեականացնող օրենք։

20.    Սլովենիա։ 11 հոկտեմբեր 2004 թ Սլովենիայի Խորհրդարանը ճանաչեց Հայերի ցեղասպանությունը, իսկ 1 սեպտեմբեր 2009 թ ընդունեց Հայերի ցեղասպանության ժխտողականությունը քրեականացնող օրենք (Լրացում երկրի Քրեական օրենսգրքում)։

21.    Հոլանդիա։ 21 դեկտեմբեր 2004 թ Ներկայացուցիչների պալատը ճանաչեց Հայերի ցեղասպանությունը։

22.    Լեհաստան։ 19 ապրիլ 2005 թ Լեհաստանի Խորհրդարանը ճանաչեց Հայերի ցեղասպանությունը Թուրքիայում Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ։

23.    Վենեսուելա։ 14 հուլիս 2005 թ Վենեսուելայի Խորհրդարանը բանաձեւ ընդունեց Հայերի ցեղասպանությունը ճանաչելու մասին։

24.    Լիտվա։ 15 դեկտեմբեր 2005 թ Լիտվայի Սեյմը 1915 թՀայերի ցեղասպանությունը Օսմանյան Կայսրությունում դատապարտող բանաձեւ ընդունեց։

25.    Չիլի։ 5 հուլիս 2007 թՉիլիի Սենատը Հայերի ցեղասպանությունը դատապարտող որոշում ընդունեց եւ կոչով դիմեց երկրի կառավարությանը աջակցելու հայ ժողովրդին։

26.    Շվեդիա։ 11 մարտ 2010 թ Շվեդիայի Խորհրդարանի՝ Ռիկսդագի պատգամավորները 1915 թմասսայական սպանությունները Թուրքիայում ճանաչեցին, որպես ցեղասպանություն։

27.    Արեւմտյան Հայաստանի Հանրապետություն (Հայաստան)։ 29 մարտ 2011 թ Որոշում «Արեւմտյան Հայաստանի հայերի եւ Արեւմտյան Հայաստանի մշտական, զինված, դրական չեզոքության վերաբերյալ»։ 19 հոկտեմբեր 2014 թ Արեւմտյան Հայաստանի Ազգային Ժողովի (Խորհրդարանի) հայտարարությունը «Հայերի ցեղասպանության ճանաչման, դատապարտման եւ հատուցման հարցերի շուրջ Արեւմտյան Հայաստանի Հանրապետության ռազմավարության մասին»։ 25 ապրիլ 2015 թ Արեւմտյան Հայաստանի Ազգային Ժողովի (Խորհրդարանի) ուղերձը ՄԱԿ-ի անդամ երկրների խորհրդարաններին։ 26 ապրիլ 2015 թ. Արեւմտյան Հայաստանի Հանրապետության (Հայաստան) Կառավարության ուղերձը ՄԱԿ-ի անդամ երկրների կառավարություններին։

28.    Բոլիվիա։ 27 նոյեմբեր 2014 թ Խորհրդարանը ճանաչեց Հայ ժողովրդի ցեղասպանությունը։ Բոլիվիայի Բազմազգ  Պետության Սենատի Նախագահ Սոնիա Գվարդիա Մելգարինը հայտարարեց, որ «Բոլիվիայի Օրենսդիր Ժողովը կիսում եւ զորակցում է հայ ժողովրդի պահանջատիրական պայքարը՝ հանուն մարդու իրավունքների պաշտպանության, ճշմարտության եւ արդարության հաստատման: Նա հայտարարում է իր զորեղ հանձնառությունը մարդու իրավունքների եւ արդարության պաշտպանության ուղղությամբ եւ դատապարտում Հայ ժողովրդի դեմ գործադրված Ցեղասպանության եւ կրած տառապանքների ժխտման քաղաքանությունը»:

29.    Սիրիա։ 17 մարտ 2015 թ Սիրիայի Խորհրդարանը ճանաչեց Հայ ժողովրդի ցեղասպանությունը, 13 փետրվար 2020 թ. Սիրիայի խորհրդարանը ճանաչեց և դատապարտեց Հայոց ցեղասպանությունը:

30.    Ավստրիա։ 24 ապրիլ 2015 թԽորհրդարանը ճանաչեց 1915 թՀայերի ցեղասպանությունը Օսմանյան Կայսրությունում։

31.    Բուլղարիա։ 24 ապրիլ 2015 թԽորհրդարանը 1915-1922 թթընթացքում Օսմանյան Կայսրությունում Հայերի մասսայական սպանությունները դատապարտող բանաձեւ է ընդունել։ Ապրիլի 24-ը ընդունել է, որպես զոհերի հիշատակի օր, բայց տեքստում չի գործածել «ցեղասպանություն» եզրույթը։

32.    Լյուքսենբուրգ։ 6 մայիս 2015 թ Խորհրդարանը բանաձեւ է ընդունում Հայերի ցեղասպանությունը ճանաչելու մասին։

33.    Բրազիլիա։ 21 մայիս 2015 թ, Դաշնային Սենատը միաձայն ճանաչում է Հայերի ցեղասպանության փաստը։

34.    Դանիա։ 19 մայիս 2015 թ Խորհրդարանը բանաձեւ է ընդունում, որտեղ նշվում է, որ հայերի նկատմամբ «բռնագաղթը, մասսայական սպանությունները եւ հարձակումները» տեղի են ունեցել 1915 թ, բայց տեքստում չի գործածում է «ցեղասպանություն» եզրույթը։ 2017-ի հունվարի 26-ին Դանիայի խորհրդարանը բանաձև ընդունեց Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ:

35.    Պարագվայ։ 29 հոկտեմբեր 2015 թ Սենատը ճանաչել է Հայերի ցեղասպանությունը։

36.    Գերմանիա։ 2 հունիս 2016 թ Բունդեսթագը բանաձեւ է ընդունում, որ 1915 թհայերի նկատմամբ իրականացված հանագործությունը Ցեղասպանություն է։ Մեկ տարի առաջ, 23 ապրիլ 2015 թ, Գերմանիայի նախագահ Յոհահիմ Գաուկը ընդունում է, որ հայերի մասսայական սպանությունները Օսմանյան Կայսրությունում՝ Ցեղասպանություն է, եւ մասնակի ընդունում է դրանց մեջ Գերմանիայի մեղսակցությունը։

37.    Չեխիա։ 25 ապրիլ 2017 թ Խորհրդարանի բանաձեւը ճանաչում եւ դատապարտում է Հայերի ցեղասպանությունը։

38.    Պորտուգալիա։ 26 ապրիլ 2019 թ Խորհրդարանը բանաձեւ է ընդունում Հայերի ցեղասպանությունը ճանաչելու մասին։

39.    Լիբիա։ 2019 թապրիլ երկրի արեւելքում Ժամանակավոր Կառավարության Նախարարների Խորհուրդը ճանաչում է հայերի ցեղասպանությունը։

 Հայերի ցեղասպանությունը ճանաչվել ու դատապարտվել է այնպիսի ազդեցիկ միջազգային եւ կրոնական կազմակերպությունների կողմից, ինչպիսիք են Եվրախորհրդարանը, Եվրոպայի խորհուրդը, Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովը (ԵԽԽՎ), ՄԱԿ մարդու իրավունքների ենթահանձնաժողովը, ՄԱԿ Խտրականության կանխարգելման եւ փոքրամասնությունների պաշտպանության ենթահանձնաժողովը, ՄԱԿ մարդու իրավունքների գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի Բնիկ ժողովուրդների հարցերի հանձնաժողովը, ՅՈՒՆԵՍԿՕ, Ֆրանկոֆոնիայի միջազգային կազմակերպությունը, Լատինական Ամերիկայի երկրների Անդեն համաժողովի խորհրդարանը, Հարավային Ամերիկայի Խորհրդարանական վեհաժողով (MERCOSUR), Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը, Հայ Առաքելական եկեղեցին, Ռուս Ուղղափառ եկեղեցին, Կաթոլիկ եկեղեցին, Անգլիական եկեղեցին, Միջազգային դատարանը, Ժողովուրդների մշտական ատյանը, Մարդու իրավունքների միջազգային ֆեդերացիան (FIDH) եւ շատ ուրիշներ:

 Ութ երկրներում ՝ Հունաստան, Կիպրոս, Սլովակիա, Սլովենիա, Շվեյցարիա, Հայաստան, Ֆրանսիա, Բելգիա, ընդունվել են նաեւ օրենքներ ՝ Հայոց ցեղասպանության ժխտումը քրեականացնելու համար, ըստ որի ՝ այս սարսափելի հանցագործության ցանկացած ժխտումը քրեական հանցագործություն է: (տեղեկանք. 2017-ի հունվարին Ֆրանսիայի Սահմանադրական դատարանը կասեցրել է (չեղյալ է համարել) «Մի շարք հանցագործությունների ժխտումը քրեականացնելու մասին» օրենքը, որն ընդգրկում է նաեւ Օսմանյան կայսրությունում Հայերի ցեղասպանությունը՝ փաստարկելով, թե օրենքի որոշ դրույթներ սահմանափակում են քաղաքացիների խոսքի ազատությունը):

1965-ի դեկտեմբերին Կիպրոսի Հանրապետությունը դարձավ առաջին երկիրը, որը ՄԱԿ Գլխավոր ասամբլեայում բարձրացրեց Հայոց ցեղասպանության հարցը (20-րդ նստաշրջան):

 Աշխարհի 22 բնիկ ժողովուրդների ներկայացուցիչները՝ Եվրոպայից, Ասիայից, Աֆրիկայից եւ Ամերիկայից, որոնք պաշտոնապես հավատարմագրված են ՄԱԿ Բնիկ ժողովուրդների ասամբլեայում, 2011 թվականի հոկտեմբերին ճանաչել եւ դատապարտել են Հայերի ցեղասպանությունը եւ վավերացրել համապատասխան հռչակագիրը: Այս հռչակագիրը վավերացրած աշխարհի 22 բնիկ ժողովուրդների թվում էին.

1. Բասկեր (Իսպանիա եւ Ֆրանսիա) - «Բասկերի ներկայացուցչություն» («Basque Representation»),

2. Կորսիկացիներ (Ֆրանսիա, Կորսիկա) - «Կորսիկացիների միջազգային ասոցիացիա» («Corsica Internaziunalst»),

3. Չակմա (Բանգլադեշ, Հնդկաստանի ամենամեծ ժողովուրդը) - «Չակմա ժողովրդի ժողով» («Chakma -Jumma People»);

4. Ամազիգի - Բերբերայի (Մարոկկո) ինքնանունը - "Ամազիգ ժողովրդի քաղաքացիություն" ("Amazigh People Citizenship");

5. Խմերա - Կամբոջացիների ինքնանունը (Հարավային Վիետնամ) - «Խմերական ժողովրդի ներկայացուցչություն» («Khmer Krom People»););

6. Չամ - Տյամա (Կամբոջիա, Թաիլանդ, Վիետնամ) ինքնանունը. «Կամբոջայի Պալատի ազգային ֆեդերացիա» («Cham National Federation of Cambodia»);

7. Քանան - մելանեսացիների (Նոր Կալեդոնիա, Ֆրանսիայի արտերկրյա համայնք) ինքնանունը - «Կանակի ժողովրդական մաքսային կոնգրես» («Kanak Popular Customs Congress») եւ այլն:

 Քուրդիստանի վտարանդի խորհրդարանը - 1996 թ. Ապրիլի 24:

 Հայերի ցեղասպանությունը ճանաչված է նաեւ Ավստրալիայի, Արգենտինայի, Բրազիլիայի, Մեծ Բրիտանիայի, Կանադայի, Շվեյցարիայի, Իսպանիայի, Իտալիայի, Ուկրաինայի եւ ԱՄՆ տարածաշրջանային (նահանգներ, մարզեր) եւ տեղական իշխանությունների մակարդակով.

1. Ավստրալիա. Նոր Հարավային Ուելս, Հարավային Ավստրալիա. 2007 թ.-ին Նոր Հարավային Ուելսի նահանգային խորհրդարանը ընդունեց Հայերի ցեղասպանության դատապարտման մասին օրենքը եւ հրավիրեց Ավստրալիայի Դաշնային կառավարությանը նույնը անելու համար. 2009-ի մարտին նմանատիպ օրենք ընդունեց նաեւ Հարավային Ավստրալիայի խորհրդարանը:

2. Բրազիլիա. Սան Պաուլու, Սեարա, Փարանա նահանգները.

3. Մեծ Բրիտանիա. Դերբի, Ուելս, Շոտլանդիա, Հյուսիսային Իռլանդիա:

4. Իսպանիա. Պայպորտա, Ալիքանտե, Մարբելլա, Մալագա, Սաբադել, Բասկերի երկիր, Կատալոնիա, Բալեարյան կղզիներ, Նավարրա, Արագոն - շրջանների խորհրդարանները, որոնք ճանաչեցին Հայերի ցեղասպանությունը:

5. Իտալիա. Ավելի քան 90 իտալական համայնք:

6. Կանադա. Բրիտանական Կոլումբիա, Օնտարիո (ներառյալ Տորոնտոն) Քվեբեկը (ներառյալ Մոնրեալ քաղաքը), անկախ իր դաշնային Կառավարությունից, իսկ այնուհետեւ `Կանադայի Կառավարությունը 2004 թ., Ճանաչեց Հայերի ցեղասպանությունը:

7. Մեքսիկա. Միչոական նահանգ:

8. Ուկրաինա. Չերկասի շրջան, Պոլտավայի շրջան, Զապորոժեյի շրջան, Դնեպրոպետրովսկ, Ուժգորոդ, Մարիուպոլ,

9. Շվեյցարիա. Ժնեւի եւ Վոյի կանտոններ.

10. ԱՄՆ. 2019-ի մարտի դրությամբ, 50 նահանգներից 49-ը պաշտոնապես ճանաչել եւ դատապարտել են Հայերի ցեղասպանությունը, ինչպես նաեւ ապրիլի 24-ը հայտարարել է որպես Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օր: 2019-ի մարտին Ալաբաման վերջինն էր, որ ճանաչեց Հայոց ցեղասպանությունը: ԱՄՆ միայն մեկ նահանգ ՝ Միսիսիպին, չի ճանաչել Հայերի ցեղասպանությունը: 1970-ականների վերջից սկսած, ամեն տարի, ապրիլի 24-ին, ԱՄՆ նախագահները հեռուստատեսությամբ ուղերձով դիմում են Ամերիկայի հայությանը:

 Հայերի ցեղասպանությունը պաշտոնապես ճանաչել են Միացյալ Նահանգների բազմաթիվ ազդեցիկ ազգային կազմակերպություններ, մասնավորապես՝ հրեական (ԱՄՆ Սիոնիստական ​​կազմակերպություն, առաջադեմ հրեական միություն, Հրեական ռեֆորմների միություն, հակա-զրպարտության լիգա (ADL), ինչպես նաեւ ուկրաինական, հունական, լեհական, հունգարական, արաբական, ասորական, բուլղարական, ռումինական, լատվիական, լիտվական, Ֆիլիպինների եւ Սլովակիայի համայնքները:

Հիշեցնենք, որ Հայերի ցեղասպանությունը, ներառյալ եւ 1894-1896 թվականների հայերի Համիդյան ջարդերը դատապարտել են ժամանակաշրջանի նշանավոր գործիչներ`Ժան Ժորեսը, Վիկտոր Բերարդը, Անատոլա Ֆրանսը, Յոհաննես Լեպսիուսը, Լինչը, Ռաֆայել Լեմկինը, Ֆրանց Վերֆելը, Հենրի Մորգենթաուն, Անդրեյ Մանդելշտամը եւ շատ ուրիշներ:

 2010-ին Հայերի ցեղասպանությունը ճանաչեց Ռուս Ուղղափառ Եկեղեցու առաջնորդ Մոսկվայի եւ Համայն Ռուսիո Պատրիարք Կիրիլը:

 2013 թ.-ին Ուելսի Անգլիկան Եկեղեցին առաջին աշխարհամարտի ընթացքում եւ դրանից հետո հայերի կոտորածը ճանաչեց որպես 20-րդ դարի առաջին ցեղասպանություն՝ այդպիսով դառնալով Անգլիկան համայնքի առաջին անդամը, ով դա արեց:

 1894-1923 թթ Հայերի ցեղասպանության փաստին անդրադարձել են բազմաթիվ ազդեցիկ համաշխարհային լրատվամիջոցներ եւ մանրամասն լուսաբանել են այն, այդ թվում՝ BBC, CNN, CBS, Associated Press, New York Times, Washington post, The Times, USA Today, Daily News, Los Angeles Times, The Independent, The Guardian, The Daily Mail, The Sun, The Daily Telegraph, Daily Mirror, El Mundo, Libération, La Repubblica, Le Figaro, Le Monde, L'Humanité, Le Parisien, Daily Express, Christian Science Monitor, Spiegel, Radio Free Europe / Radio Liberty (RFE / ՌԼ), ITAR-TASS, RIA, Russia Today, Regnum, Իզվեստիա եւ այլ ազդեցիկ տեղեկատվական միջոցներ:

 Օսմանյան Կայսրությունում Հայերի սպանությունները ուսումնասիրվել եւ ճանաչվել են բազմաթիվ միջազգային կազմակերպությունների կողմից: 1984 թվականին Ժողովուրդների մշտական ​​ատյանը ճանաչեց Օսմանյան Կայսրության գործողությունները որպես ցեղասպանություն: 1997 թվականին նմանատիպ եզրահանգման է եկել Ցեղասպանության հետազոտողների միջազգային ասոցիացիան (ICCPP): 2001-ին հայ-թուրքական հաշտեցման համատեղ հանձնաժողովը դիմեց Անցումային արդարադատության միջազգային կենտրոնին՝ հետեւյալ հարցում անկախ եզրակացություն ստանալու համար՝ 1915-ի իրադարձությունները ցեղասպանությո՞ւն են, թե ոչ: 2003-ի սկզբին ICCPP- ն եզրակացրեց, որ 1915-ի իրադարձությունները ցեղասպանություն են բոլոր սահմանումներով, եւ այս տերմինի օգտագործումը լիովին արդարացված է:

 Հաագայի միջազգային ատյանի կողմից Հայերի ցեղասպանության փաստը՝ Արեւմտյան Հայաստանում, Կիլիկիայում, Օսմանյան կայսրությունում եւ Արեւելյան Հայաստանում... 1894-1923 թթ ընթացքում, իրականացված երեք իրարհաջորդ թուրքական կառավարությունների կողմից `սուլթանական, երիտթուրքական եւ քեմալականներ, ինչպես նաեւ այս սարսափելի հանցագործության դատական կարգով քննելու հեռանկարներին անդրադարձել են Հաագայի միջազգային քրեական ատյանի դատախազ Լուիս Մորենո-Օկամպոն եւ ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ ղեկավար Յանեշ Լենարչիչը՝ Մարդու իրավունքների միջազգային ֆեդերացիայի 37-րդ ֆորումում (FIDH): Եվ ինչպես նշել է Լուի Մորենո-Օկամպոն, Հայերի ցեղասպանության հարցը լիովին համահունչ է Հաագայի միջազգային ատյանի գործունեությանը, եւ Հաագայի միջազգային ատյանն իրավունք ունի դատական ​​կարգով քննել Հայերի ցեղասպանության ճանաչման ու դատապարտման հարցը:

 Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրը կառուցված է Հայերի ցեղասպանության 1,5 միլիոն զոհերի ու Սուրբ նահատակների հիշատակին, որոնք ընկնան Արեւմտյան Հայաստանում, Կիլիկիայում, Օսմանյան կայսրությունում եւ Արեւելյան Հայաստանում, Բաքվում, Շուշիում... 1894-1923 թվականների ընթացքում երեք իրարհաջորդող թուրքական կառավարությունների կողմից կազմակերպված ցեղասպանական գործողությունների պատճառով։ Եւ պաշտոնական այցերով Հայաստանի Հանրապետություն ժամանած պետությունների եւ կառավարությունների ղեկավարների, միջազգային կազմակերպությունների եւ պաշտոնական պատվիրակությունների, ինչպես նաեւ հասարակության լայն խավերի ներկայացուցիչների բազմաթիվ այցերը դեպի այս համալիր շատ խոսուն օրինակ են՝ մարդկության եւ մարդկայնության դեմ իրականացված այս նողկալի հանցագործության, քսաներրորդ դարի առաջին ցեղասպանության, միջազգային ճանաչման ու դատապարտման։

 Արեւմտյան Հայաստանի Հանրապետությունը (Հայաստան) ողջունում է 1894-1923 թվականների Հայոց ցեղասպանության ճանաչումն ու դատապարտումը միջազգային հանրության կողմից, եւ կարծում է, որ եկել է ժամանակը վճռական քայլ կատարելու Հայոց ցեղասպանության ճանաչման եւ դատապարտման գործընթացից դեպի դրա հետեւանքներով պատճառված վնասի հատուցում, այլ կերպ ասած , Հայկական Հարցի վերջնական, արդարացի եւ ամբողջական լուծում:

 Արեւմտյան Հայաստանի Ազգային ժողովի (Խորհրդարանի) Մամլո ծառայություն

23 ապրիլ 2020 թ

VIDEO - ARM -  https://youtu.be/Y13tM58aaBo

Комментарии

Опять та же ошибка: в этом списке снова не упоминается Турция, которая ПЕРВОЙ В МИРЕ пизнала Геноцид армян. Случилось это 5 июля 1919 года на ГОСУДАРСТВЕННОМ уровне.
Армяне, когда вы за ум возметесь? Понятно, почему турки молчат об этом. Вы-то че молчите?

Добавить комментарий

Plain text

  • HTML-теги не обрабатываются и показываются как обычный текст
  • Адреса страниц и электронной почты автоматически преобразуются в ссылки.
  • Строки и параграфы переносятся автоматически.
CAPTCHA
Тест для фильтрации автоматических спамботов
Target Image